قلیون یکی از وسیله‌های پرکاربرد قدیمی است که از دیرباز برای کشیدن تنباکو توسط ایرانیان اختراع شد و مصرف آن به امروز متوقف نشده است. اوج محبوبیت قلیون به دوران قاجار برمی‌گردد. در آن زمان این وسیله بخشی از وسایل ضروری زندگی به شمار می‌رفت و در منازل تمام بزرگان و اشراف قلیون‌های جواهرکاری شده زیبایی وجود داشت. یکی از از جهانگردان خارجی به نام اولئاریوس وقتی به ایران سفر کرد، در سفرنامه‌های خود در بخش خاطرات قلیون را اینطور توصیف کرده که ” چند مدل ظرف قلیان در ایران ساخته می‌شود. این ظروف از جنس شیشه، سفال و فلز هستند. داخل کوزه آن آب می‌ریزند و با پک زدن دود حاصل از سوختن تنباکو را که توسط زغال می‌سوزد، استنشاق می‌کنند.” به مرور زمان و افزایش مصرف تنباکو، تولید کنندگان قلیون انواع مختلفی از آن را با متریال‌های گوناگون ساختند و وارد بازار کردند. انواع مختلف قلیون از لحاظ جنس بدنه و اجزای دیگر عبارتند از: قلیون کریستالی، سفالی، استیل، برنج و قلیون چوبی. این مقاله شامل توضیحاتی درباره خصوصیات قلیون چوبی، چوب مناسب برای ساختن قلیون چوبی، روش ساخت قلیون چوبی و مراحل آب بندی قلیون چوبی و آماده کردن قلیون چوبی می‌باشد.
1- آشنایی با خصوصیات قلیون چوب
قلیون چوبی جزء قدیمی‌ترین قلیون‌ها به شما می‌رود و هم اکنون نیز استفاده از آن در بسیاری از مناطق رایج است. از این نوع قلیون بیشتر برای کشیدن تنباکوی چوبی برازجان و خوانسار استفاده می‌شود. البته تنباکوهای میوه‌ای را هم می‌توان با قلیون چوبی استفاده کرد اما نکته‌ای که وجود دارد این است که حتما باید تنباکویی استفاده کنید که دارای یک طعم ثابت باشد. زیرا بوی تنباکو در تنه چوبی قلیان نفوذ می‌کند و استفاده از تنباکو با طعم جدید، مزه خوبی نخواهد داشت. صدای قل قل آب در قلیون چوبی از انواع دیگر خیلی بیشتر است. هر چه صدای قلیون بیشتر باشد، فردی که در حال استعمال است، لذت زیادتری خواهد برد. فراموش نکنید پس از تمام شدن تنباکو و زغال آب داخل مخزن شیشه‌ای آن را حتما خالی کنید، زیرا اگر آب را تخلیه نکنید، تشکیل قارچ و کپک باعث بوی بسیار بدی خواهند شد و میانه قلیان نیز باد می‌کند. همچنین ممکن است باعث شکستن مخزن شیشه‌ای قلیون نیز بشود. یکی از ایرادهای بزرگی که می‌توان به قلیون چوبی گرفت، ترک خوردن آن است. با استفاده زیاد و به مرور زمان بدنه چوبی قلیون دچار ترک می‌شود. البته اگر جنس آن از چوب مرغوب باشد به ندرت ترک می‌خورد. راه حل این مشکل روغن‌کاری بدنه و جلوگیری از خیس شدن آن می‌باشد.
